(foto Paula Rozendal)
Revolution
You say you want a revolution Well, you know We all want to change the world You tell me that it's evolution Well, you know We all want to change the world But when you talk about destruction Don't you know that you can count me out Don't you know it's gonna be All right, all right, all right You say you got a real solution Well, you know We'd all love to see the plan You ask me for a contribution Well, you know We're doing what we can
Muziekrevolutie!
Het is tijd. Tijd voor revolutie, of misschien meer voor evolutie. In de muziek, in het muziekonderwijs.
Muziek is er altijd geweest, en zal er altijd zijn. De wind in de bomen de beat uit de computer de lyrische viool de scheurende gitaar de grunting hardrocker, boventoonzingende monnik en de countertenor. De ongrijpbare schoonheid van muziek. De enorme kracht en troost die muziek biedt. Zij lijkt ons binnenste te verbinden. Dat ene lied dat je zo liefhebt. Alleen eraan denken is voldoende om je te vervullen. Muziek maakt ons tot mens.
Al eeuwenlang leren mensen muziek te maken. Door te kijken naar anderen, deel te worden van een groep. Als gezel van een master. Voordoen, nadoen, meedoen. Zoals een violist 250 jaar geleden leerde spelen verschilt niet wezenlijk van hoe het nu gaat. Blijkbaar is dat een beproefde methode.
Of toch niet? Steeds minder mensen maken muziek in ons land. Een liedje zingen geeft veel mensen rode vlekken in de nek. Het Wilhelmus op 4 mei klinkt een stuk magerder dan het 50 jaar geleden klonk. Op scholen klinkt amper meer muziek, Hilversum 3 bestaat niet meer, en op steigers van bouwbedrijven hoor je weliswaar de radio maar geen gezang. Amateur orkesten en koren hebben grote moeite te blijven bestaan en muziekscholen vallen 1 voor 1 om.
Het is gemakkelijk daar een externe reden voor te geven. Overheidsgelden voor muziek zijn drastisch verlaagd. Een aantal jaar terug is fix bezuinigt op de muziekscholen. Veel van hen hebben dat niet overleefd. Maar veel ook wel. Door zich aan te passen, door evolueren. Door een muziekschool 3.0 te worden.
En er is ook een nieuwe lente. Nadrukkelijk is er de laatste paar jaar, sinds de 40e verjaardag van onze koningin Maxima, aandacht en geld beschikbaar voor muziek op school. Muziekimpulsgelden, Méér muziek in de klas: allemaal mogelijkheden voor basisscholen om muziek in hun curriculum een plek te geven. De nadruk in deze regelingen ligt allemaal op de professionalisering van de leerkracht in school. Wat heeft hij of zij nodig om muziek weer in de school tot klinken te brengen? Veel scholen gaan relaties aan met muziekorganisaties om samen een invulling te geven. Er is veel publiciteit en aandacht. Er wordt veel onderzoek gedaan naar de effecten.
Er is kortom weer beweging. Muziek lijkt bezig aan een revival. Een revival die gedoemd is te mislukken als de muzieksector zelf niet bereid is de hand in eigen boezem te steken en te kijken wat zij zelf kunnen doen om meer kinderen en mensen op een inspirerende manier in aanraking te brengen met muziek.
"Als we doen wat we een deden krijgen we wat we kregen."
We hebben de afgelopen 100 jaar veel inzichten opgedaan over leren en motivatie die op geen enkele manier terug te vinden zijn in de manier waarop we mensen muziek leren in de Westerse wereld. De wijze waarop musici en muziekdocenten worden opgeleid aan de conservatoria van Nederland verschilt (op een paar uitzonderingen na) niet van de manier waarop dat in de romantiek gebeurde. Wellicht heeft dat te maken met de naam van het instituut. Conservatorium.. conserveren van wat is. Deze manier van denken en werken wordt weerspiegeld in hoe muziekscholen hun onderwijs weergeven en nu ook vaak in de manier waarop er op basisscholen muziekonderwijs wordt gegeven. Een vaak sturende manier van lesgeven waarop de methode van muziekleren centraal staat en de docent de expert is op het gebied van die methode. De belangrijkste reden waarom leerkrachten massaal afhaken: zij kunnen immers die expert nooit zijn!
Nu is het tijd dat we in de muziekeducatie in beweging komen. Het doel van het muziekonderwijs lijkt te verschuiven van een voornamelijk ambachtelijke opleiding naar een meer algemeen muzikale opleiding. In deze aanpak is de ontwikkeling van muzikaliteit weliswaar een doel, maar is het ook de bedoeling dat de leerling zijn creatieve vermogens ontwikkelt zoals het reflecteren, onderzoeken en creëren.
Wat nou als de muziek er al lang is in alle leerlingen en we in het muziekonderwijs niet sturen maar uitnodigen. Elke unieke leerling uitnodigen om zich muzikaal te ontwikkelen? Wat nou als de methode niet leidend is maar de leerling in zijn persoonlijke urgentie om zich te uiten?
Er wordt veel geklaagd in het muziekonderwijs. Leerlingen zijn niet meer gemotiveerd, ze hebben teveel te doen, ze hebben geen doorzettingsvermogen meer. Ik ben het daar pertinent mee oneens. Ik denk dat een wezenlijk deel van de groeiende desinteresse van kinderen en jonge mensen voor muziekonderwijs eigen schild dikke bult is. Wij als muzieksector zijn vergeten dat het leven ‘ontwikkeling’ betekent. Dat er meerdere wegen naar Rome zijn.
Het is tijd voor een revolutie. Een revolutie in het muziekonderwijs. Muziekdidactiek 3.0. Een rijke, flexibele en zo divers mogelijke manier van muziekonderwijs waarin elke leerling uitgenodigd en –gedaagd wordt om de beste muzikale versie van zichzelf te worden in plaats van in 2 jaar zijn A diploma te halen.
Ik wil niets kapot maken. We hoeven geen afscheid te nemen van dingen die goed werken. Tegelijkertijd is het absoluut noodzakelijk om op zoek te gaan oplossingen voor de uitdagingen die we allemaal voelen in het veld. Er zijn verschuivingen. In de samenleving, in de kunstinstellingen, in onszelf en in de leerlingen die we lesgeven. Stilstaan is achteruitgaan.
Klaar voor muziekdidactiek 3.0
Voel jij je uitgedaagd door deze tekst? Ben je musicus of muziekdocent werkzaam op de muziekschool, in de amateurmuziek of in onderwijsprojecten en herken je je in het geschetste beeld? Ben je op zoek naar nieuwe inzichten en bereid om te helpen een verandering te helpen vormgeven? Dan is dit weekend voor jou: zet in je agenda: 1, 2 en 3 februari 2019! (vrijdag vanaf 15 uur). Op deze mooie plek in Brabant.
Tijdens het ‘music revolution’ weekend gaan we ‘doen’ en daar samen op reflecteren. Ook gaan we kijken naar waarom het belangrijk is om je muziekdidactiek en je eigen handelen als docent aan te passen of zelfs rigoureus te veranderen. Niet ‘omdat je om moet’, maar omdat je met je leerlingen betekenisvolle en geïnspireerde muzikale momenten wilt creëren waar iedere leerling zich gezien en gehoord voelt en zijn eigen unieke kwaliteiten durft in te zetten.
Dit weekend is eigenlijk de kick off van een groter ontwikkel- en verandertraject. Word jij tijdens het weekend geraakt en uitgedaagd en heb je een persoonlijke ontwikkelingsvraag ten behoeve van je werkpraktijk, dan is er een mogelijkheid om deel te gaan nemen aan een verdiepingstraject. Deze zal verder vormgegeven worden in overleg met jou, kunstbalie en alle andere organisaties in Brabant die zich herkennen in dit verhaal.
“Een weekend van goud. Hele grote stap naar verbeterd muziekonderwijs met een blik vooruit”
“Een geweldig weekend met veel inspiratie, ruimte voor groei en gezelligheid onder leiding van een enorm bevlogen en betrokken docent!”
“In 1 weekend echt de diepte in.”
(Deelnemers van een eerder ‘music revolution’ weekend)
Please follow & like us 🙂
